کاخ سعد اباد
مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد در دره دربند، شمالی‌ترین منطقه تهران در زمینی به مساحت ۳۰۰ هکتار بنا شده‌است
این مجموعه دارای حدود ۱۸۰ هکتار جنگل طبیعی، چشمه‌سارها، قنات‌ها، باغستان‌ها، گلخانه‌ها و خیابان است. این عمارت از شمال با کوه‌های البرز، از شرق با گلاب‌دره، از غرب با ولنجک و از جنوب با تجریش همسایگی دارد. رودخانه جعفرآباد، از وسط محوطه کاخ می‌گذرد. میانگین دمای سالانه این منطقه ۱۲٫۹ درجه سانتیگراد برآورد شده‌است؛ و در ارتفاع ۱۶۵۰ تا ۱۸۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد مجموعه سعدآباد، چهار دوره تاریخی قاجاریه، پهلوی اول و پهلوی دوم و پس از انقلاب ایران را سپری کرده است. سعدآباد در دوره قاجار بنا شد و سکونت‌گاه تابستانی (ییلاق) شاهان این سلسله بوده است.
این مجموعه شامل کاخ های ذیل میباشد :
1-کاخ بهمن: که منزل مسکونی بهمن، پسر غلامرضا پهلوی بوده‌است
2- کاخ احمد شاهی : این کاخ، قدیمی‌ترین کاخ موجود در مجموعه سعد آباد میباشد، که در اواخر سلطنت احمد شاه قاجار میباشد.
3-کاخ اختصاصی: عنوان موزه تاریخ طبیعی استفاده می‌شده‌است؛
4- ساختمان جمهور (کاخ ملکه مادر): این کاخ، در دوران پهلوی، محل آخرین سال‌های زندگی رضا شاه
5- کاخ سبز (کاخ شهوند، کاخ رضا شاه پهلوی): یکی از زیباترین کاخ‌های سلطنتی موجود در ایران میباشد این کاخ، به دلیل استفاده از سنگ‌های سبز کمیاب معدن خمسه زنجان و سنگ مرمر خراسان، در نمای خارجی آن، به قصر سنگی کاخ مرمر نیز معروف است. رضا شاه از طبقه همکف به عنوان محل زندگی و دفتر کار خود، و از زیر زمین به عنوان انباری استفاده می‌کرد همچنین یک تالار غذا خوری مجلل با میز و صندل‌های منقش و کنده کاری شده و همچنین ظروف نفیس چینی و سرامیک و نقره ایتالیایی مخصوص پذیرایی تشریفاتی میهمانان مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است
6-کاخ‌موزه سفید (کاخ ملت، کاخ شاه پهلوی): این کاخ، بزرگترین کاخ موجود در مجموعه کاخ سعدآباد است، که به‌علت رنگ سفید نمای آن، به کاخ سفید شهرت یافته‌است. این بنا، علاوه بر آنکه اختصاص به امور اداری و تشریفاتی دوران پهلوی دارد، اقامتگاه تابستانی شاه و همسرش فرح، به حساب می‌آمد. این کاخ، شامل ۵۴ واحد مختلف، از جمله ۱۰ تالار تشریفاتی میباشد که وسیع‌ترین آن، تالار کاخ میباشد، که سفره خانه‌ای به مساحت ۲۲۰ متر مربع دارد. بنای کاخ، به دستور رضاشاه،ساخته شده.
از موزه های این مجموعه :
1-موزه آب : این موزه شامل دو بخش اصلی و فرعی است، بخش فرعی این ساختمان، دفتر مخصوص محمدرضا پهلوی بود وتندیس‌های گوناگونی از دانشمندان آب شناس و تندیس میرآب نگهداری می‌شوند.
2-موزه استاد بهزاد: موزه مینیاتور اسناد حسین بهزاد، در بخش مرکزی مجموعه سعد آباد قرار دارد در دوران پهلوی این موزه، به کاخ کرباس معروف بوده که به عنوان استراحتگاه و محل کار رضا شاه استفاده می‌شده، و در دوران شاه، به عنوان کاخ ولیعهدی، مورد استفاده رضا پهلوی، در دوران کودکی و نوجوانی او، بوده‌است
3- موزه برادران امیدوار: این موزه، در بخش شمال غربی مجموعه سعد آباد، واقع شده و ساختمان آن، متعلق به دوران قاجار است این موزه، شامل ۴ اتاق با نمای آجری قرمز رنگ و گچ بری‌های زیبا میباشد، که کالسکه خانه و استراحتگاه سورچی‌ها بوده‌است.
4-موزه چهرهای ماندگار : این عمارت و ساختمان جنوبی آن که اکنون موزه استاد فرشچیان را در خود جای داده، مجموعه دو عمارت اندرونی و بیرونی یک باغ بوده‌اند. عمارت بیرونی (موزه استاد فرشچیان) مشتمل بر یک ساختمان ییلاقی است و از سه سو به ایوانهای سر پوشیده منتهی می‌شود و در قسمت جنوبی قرار دارد، و عمارت اندرونی (موزه چهره‌های ماندگار) در قسمت شمالی قرار گرفته و از دو سوی شمال و غرب به ایوانهای ستون دار منتهی می‌گردد. عمارت بیرونی، محل سکونت ملکه بوده و در عمارت اندرونی، خدمه ایشان مستقر بودند
5-موزه خط وکتابت میرعماد: ساختمان موزه، دو طبقه دارد، که محل سکونت دو تن از فرزندان شاه (فرحناز و علیرضا) بود.
6-موزه ظروف سلطنتی : در شرق مجموعه فرهنگی – تاریخی سعدآباد قرار دارد. این بنا به مساحت ۲۶۰۰ مترمربع به دستور رضاشاه، توسط مهندس فرمانفرمائیان، با زیر بنای ۱۸۰۰ مترمربع طراحی و در دو طبقه ساخته شد. نمای خارجی ساختمان از به دستور اشرف پهلوی با سنگ مرمر سفید پوشیده شد.
7-موزه مزدم شناسی : این موزه، دربرگیرنده مجموعه کاملی است، از سیر فرهنگ و راه و روش زندگی انسان، و آئینه تمام نمایی است، معماری بنا از سبک معماران اروپایی، به ویژه آلمانی، الگو برداری گردیده و از معماری ایرانی در دوره ساسانی، نیز در قسمت‌های تزئینات فوقانی نمای بیرونی بنا، بهره گرفته‌است.
در این کاخ لباسهای سلطنتی به نمایش گذاشته شده است که فقط مختص فرح پهلوی است.
8-موزه مینیاتور: این ساختمان، اقامتگاه تابستانی لیلا پهلوی، کوچکترین دختر محمدرضا پهلوی بود، که جدیدترین ساختمان مجموعه، نیز به حساب می‌آید
9-موزه فرشچیان : ساختمان موزه در گذشته محل سکونت رضا شاه و همسر چهارمش ملکه عصمت بوده، که در دوران محمدرضا پهلوی، برادر شاه این موزه شامل ۵ سالن، و بیش از ۷۰ اثر از این هنرمند میباشد
10-موزه نظامی: این ساختمان با زیر بنایی حدود سه هزار متر مربع، در دو طبقه و یک زیر زمین، به دستور رضا شاه، برای همسر دومش تاج الملوک ساخته شد
11-موزه نگارستان: این موزه با هدف برگزاری نمایشگاه‌های دوره‌ای مجموعه به عنوان نمایشگاه پوشاک سنتی و طراحی لباس افتتاح گردید، و از آن تاریخ تاکنون، میزبان نمایشگاه‌های متعددی بوده‌است
12-موزه هنرهای زیبا:این مجموعه ، محل استقرار وزارت دربار بوده دارای سه طبقه با ۳۶۰۰ متر مربع، زیر بناست. ساختمان این عمارت، مربوط به دوران رضا شاه است، و از آنجا که در بنای آن، از سنگ‌های مرمر سیاه رنگ، استخراج شده از معدن ولی آباد چالوس، به کار رفته‌است، به کاخ اسود (یا کاخ سیاه) معروف بوده‌است.
13– موزه هنر ملل یا گلخانه کاخ سفید: قسمت زیر زمین کاخ موزه ملت، که در اصل، بخش گلخانه کاخ بود مجموعه فوق، شامل آثار ارزشمندی است، که از چهار گوشه جهان، خریداری و یا اهدا شده، آثار تاریخی تمدن‌های پیش از اسلام و دوره اسلامی، و همچنین هنر آفریقای سیاه، هند، خاور دور، تمدن مایاها و آثار هنری دوران معاصر ایران و جهان را، با طبقه‌بندی زیر در بر می‌گیرد: بخش هنر باستانی ایران، تمدن مایاها و اینکاها، هنر آفریقا و هنر معاصر ایران و جهان.
14-موزه آشپزخانه سلطنتی : به مساحت ۸۰۰مترمربع درقسمت مرکزی مجموعه جنب رودخانه دربند است و در دوران پهلوی دوم ساخته شده است .
-
- شهر: استان تهران
